Algemeen

In deze sectie geven we een samenvatting op hoofdlijnen van de voortgang met betrekking tot het beleid en de financiën.

Urgente maatschappelijke opgaven
In deze bestuursrapportage rapporteren we over de voortgang van de Urgente maatschappelijke opgaven (UMO's). Deze opgaven staan centraal in de uitvoering van het Bestuursprogramma 2022-2026. Onder de verschillende thema’s en subthema’s gaan we op doelenniveau hier dieper op in.

Doelstellingen
In de eerste bestuursrapportage wordt gerapporteerd over de voortgang van de doelstellingen die in de begroting 2025 zijn opgenomen. Dit doen we met de bekende kleurtjes:

Stelpost indexatie
Met de huidige hoge inflatie dienen diverse budgetten te worden geïndexeerd. In de begroting hebben we daarvoor een stelpost indexatie gevormd. Het uitgangspunt voor een bijstelling is dat er een sprake moet zijn van een prijsstijging van meer dan 10%. Ook verhogingen van externe partijen komen ten laste van deze stelpost. In onderstaande tabel zijn de nieuwe indexeringen aangegeven. Het restantbudget uit de begroting 2025 is in de eerste regel aangegeven.

Toelichting
1. Als er sprake is van sociaal-medische redenen kan er voor de inzet van kinderopvang
een aanvraag worden ingediend bij de gemeente. In Kadernota 2025 is dit budget opgehoogd met € 30.000 vanuit de stelpost indexatie. Echter door een aanhoudende stijging in zowel het aantal aanvragen als het aantal geïndiceerde dagdelen net als in 2024 zijn de kosten wederom gestegen.
2. Uit de prognose van de GKB blijkt dat de te verwachten kosten in 2025 zullen stijgen
met € 25.000. Dit wordt veroorzaakt door een verbeterde inrichting van de eerstelijns schuldhulpverlening waardoor het aantal aanmeldingen bij de GKB is gestegen en door indexatie naar aanleiding van loon - en prijsstijgingen.
3. Het college heeft ingestemd met het indexeren van de huisvestingssubsidie dorpshuizen vanaf 1 januari 2025. Door te indexeren kunnen de dorpshuizen de dorpshuisfunctie in de toekomst blijven uitoefenen. Dit betreft een structurele verhoging van € 5.600.
4. Door indexatie vergaderkosten, verhoging van de vergoedingen van raadsleden en gestegen kosten zal het budget verhoogd worden met € 59.500.
5. Door prijs-en cao-stijgingen is het hanteren van geen indexatie niet meer haalbaar en is het voorstel om de subsidie te verhogen met € 13.338 net als in 2024 ook incidenteel is gedaan.
6. Volgens de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorziening (Wga) moeten gemeenten een onafhankelijke antidiscriminatievoorziening (ADV) inrichten. Discriminatie.nl Drenthe vervult deze taak voor Borger-Odoorn. Discriminatie.nl Drenthe is ondergebracht bij CMO STAMM. De kosten voor de brede basispreventie zijn € 0,91 per inwoner waardoor dit budget opgehoogd moet worden met € 12.000.
7. Het in de begroting opgenomen bedrag voor Dierenasiel Ter Marse is € 8.000 te laag omdat daarbij geen rekening was gehouden met een bedrag aan BTW
8. Het bestrijden van onkruid wordt conform IBOR onderhouden op niveau C. Afgelopen jaar is er een aanbesteding geweest. Het huidige begrote budget is ontoereikend.
9. De beheerskosten voor de sporthallen zijn te laag begroot voor 2025. Mede door een indexering per 1 augustus 2025 zal het benodigde bedrag hoger uitvallen. Dit wordt geschat op € 20.000 voor 2025. Voor 2026 zal deze stijging worden meegenomen in de Kadernota 2026.
10. In april is er een onderhandelaarsakkoord bereikt over onze nieuwe CAO. Deze moet nog worden teruggelegd naar de achterban, na ledenraadpleging zal deze definitief worden. De gemiddelde verwachtte loonstijging zal circa 5% bedragen voor onze medewerkers. Aangezien we maar 2% voor de CAO hebben opgenomen in de begroting, dienen we de loonsom met 3% te verhogen voor 2025 vanaf 1 april. Als we kijken naar de inhoud van het onderhandelaarsakkoord kunnen we voorzichtig concluderen dat we kunnen volstaan met deze ophoging. Dit kost structureel € 630.000.
11. Dit betreft een verhoging van de kapitaalslasten ten behoeve van onderhoud van (weg)verhardingen door hogere uitgaven veroorzaakt door gestegen bouwkosten.
12. Het budget van de Rekenkamer is sinds 2018 niet meer geïndexeerd. Door loon- en prijsstijgingen is het hanteren van geen indexatie niet meer haalbaar en zal dit budget
met € 8.000 worden verhoogd. De structurele verhoging zal in de Kadernota 2026 worden meegenomen.
13. De presentiegelden van de commissieleden worden jaarlijks geïndexeerd, dit budget is al een aantal jaren niet geïndexeerd. De structurele verhoging van dit budget zal voor in de Kadernota 2026 worden meegenomen.
14. Om de stelpost indexatie een positief saldo te laten behouden wordt er € 600.000 overgeheveld vanuit knop 2 beleidsintensivering.

Conclusie
Er is in 2025 beperkt budget beschikbaar in deze stelpost. Voor het jaar 2026 verwachten we een tekort in deze stelpost, voor de periode 2027 tot en met 2029 verwachten we positief saldo op deze stelpost te hebben. Voor een nadere toelichting vanaf 2026 zie de Kadernota 2026.

Autonome voorstellen en bestuurlijke wijzigingen van de DPL
Deze bestuursrapportage bevat autonome en bestuurlijke wijzigingen. Autonome wijzigingen zijn bijstellingen van budgetten. Bestuurlijke wijzigingen zijn keuzes voor nieuw beleid die aan de raad worden voorgelegd. Deze wijzigingen voor 2025 zijn geselecteerd uit de Dynamische prioriteitenlijst (DPL). In de Kadernota 2026 is een actueel overzicht gegeven van de Dynamische prioriteitenlijst (DPL) met de voorstellen voor 2026.

Hieronder het overzicht van de wijzigingen in deze rapportage. Dit betreft in deze rapportage alleen incidentele wijzigingen welke effect hebben op knop 2 budget beleidsintensivering. Een wijziging met een 'A' is een autonome wijziging en een wijziging met een 'B' een bestuurlijke wijziging. De wijzigingen zijn in de onderdelen 'Wat mag het kosten?' bij de verschillende thema's toegelicht.

Geactualiseerde saldi
We presenteren de geactualiseerde saldi van Saldo begroting (knop 1) en Budget beleidsintensivering (knop 2). Alle wijzigingen zijn toegelicht in de onderdelen 'Wat mag het kosten?' van de verschillende thema's. In de bijlage 'Totaaloverzicht wijzigingen' is het totaal van de wijzigingen in beeld gebracht.  

Knop 1: Saldo begroting
Hieronder de uitkomst van knop 1 Saldo begroting. Knop 1 is voor structurele mutaties. In deze bestuursrapportage zijn alle mutaties incidenteel. Daarom wijzigt knop 1 niet.

Knop 2: Budget beleidsintensivering
Na het verwerken van de incidentele wijzigingen en het overhevelen van € 600.000 van knop 2 budget beleidsintensivering naar de stelpost indexatie resteert een voordelig saldo van € 94.310

Toelichting:
Omdat knop 2 budget beleidsintensivering ruimte biedt wordt er € 600.000 overgeheveld naar de stelpost indexatie. Daarnaast is er een aantal incidentele wijzigingen die in totaal een positief effect van € 177.538 hebben.

Interpretatie van de uitkomsten
Door te kijken naar knop 1, knop 2, het saldo van de stelpost indexatie en het saldo voor onvoorzien verwachten we een resultaat van € 224.905 positief voor het jaar 2025.